Nieuwe bezuinigingen onvermijdelijk
Tijdens de behandeling van de kadernota 2013 heeft Wakker Emmen zes oplossingsrichtingen aangedragen voor het groeiende tekort van circa 7 miljoen euro per jaar op te lossen. Lees verder voor de gehele bijdrage.
De kadernota 2013. Een vertrouwd document, maar een nieuwe wijze van behandelen. Wakker Emmen is van mening dat het goed is dat de kadernota een zwaarder karakter heeft gekregen. Het stelt ons immers beter in staat om onze visies, keuzes en standpunten naar voren te brengen voor we aan de begroting beginnen. De werkwijze mag dan anders zijn, de inhoud van de kadernota doet ons veel denken aan de vorige kadernota’s van dit college. Vlees noch vis. Een financiële opsomming van tekorten, waarbij de keuzes pas in november worden gemaakt. Om de status van de kadernota te verhogen heeft het college op 30 januari per brief aan de raad een aantal zinvolle suggesties gedaan. Een suggestie is.
Citaat brief: Echter als er sprake is van een begrotingstekort in de kadernota zullen wij u op hoofdlijnen bezuinigingen dan wel oplossingsrichtingen ter dekking van een eventueel begrotingstekort voorstellen. Op deze wijze wordt er in de kadernota, en daarmee tevens in de meerjarenbegroting naar onze mening meer recht gedaan aan de politieke aandacht voor nieuw beleid en ontwikkelingen.
Helaas voldoet de voorliggende kadernota nog niet geheel aan deze belofte. Nog geen 48 uur voor de vergadering van vandaag hebben de fracties pas kennis kunnen nemen van de oplossingsrichtingen en eventuele bezuinigingen. Het kan niet zo zijn dat de belangrijke financiële cijfers, die als oplossing dienen voor tekorten, minder dan 48 uur voor de behandeling van deze kadernota worden gepresenteerd. Deze stukken hadden eerder bij de fracties aanwezig behoren te zijn. Wij vragen ons af of er bewust op onbehoorlijke deadlines wordt gekoerst of dat er sprake is van overmacht. Eerder gebeurde hetzelfde bij de jaarstukken. Slechte planning, overmacht of onwil, wat het ook mag zijn, het kan in onze beleving niet. Wij vragen ons ook oprecht af indien deze vergadering 4 juli had plaats gevonden, wanneer de stukken werden aangeleverd.
Wakker Emmen maakt zich zorgen over het financiële verloop van onze gemeentekas. De reserves zijn fors geslonken en de schulden zijn daarentegen fors toegenomen. Wij begrijpen dat er keuzes moeten worden gemaakt als er in 4 jaar tijd, pak ‘em beet 40 tot 50 miljoen minder te besteden is. Dit vraagt om een andere soort overheid. Wij denken dat iedere burger dit goed begrijpt, maar het gaat wel om de keuzes die je maakt en de wijze waarop ze worden uitgelegd. De afgelopen jaren zijn er keuzes gemaakt die niet de onze zijn en waarbij het sociale gezicht van de gemeente Emmen een forse deuk heeft opgelopen en er besluiten zijn genomen met een hoog
“wij weten wat goed voor is u” gehalte, daarbij heeft het niet ontbroken aan enige vorm van bestuurlijke arrogantie. . Besluiten dienen te worden genomen op basis van maatschappelijk draagvlak en niet met de mentaliteit dat overheid ‘wel weet wat goed voor u is’.
De visie en werkwijze “meer van de samenleving en een andere overheid” is wel een stap in de goede richting. Niet zo zeer het uitgangspunt om meer bij de samenleving neer te leggen, maar de werkwijze waarbij nauwe samenwerking wordt gezocht. Zeer zeker een stap in de goede richting. Wakker Emmen vindt dat dit in samenspraak en op basis van gelijkwaardigheid dient te gebeuren.
De zeven bestuurlijke experimenten die hier aan gekoppeld zijn, moeten uitwijzen of dit door de mensen op straat ook als zodanig wordt ervaren. Goede communicatie is uiterst belangrijk om dat succesvol te kunnen uitvoeren.
Echter,Wakker Emmen heeft inmiddels te veel voorbeelden van gebrekkige communicatie gezien en daar zit nu juiste onze grote zorg.
Wakker Emmen vindt dat de burger en overheid samen problemen kunnen aanpakken en oplossingen zoeken. Dat op basis van een gelijkwaardige en wederzijdse relatie. Besluiten nemen met inspraak en in samenspraak met de bevolking , waarbij communicatie essentieel is. Wij hebben grote zorgen over de uitvoering, gezien het aantal voorbeelden dat ik zojuist noemde. Wij willen het college dan ook met klem verzoeken hier extra aandacht aan te besteden.
Een van de experimenten die ons zorgen baart is die van het sociale domein. Onlangs hebben we een goed en uitvoerig advies ontvangen van de seniorenraad. Het gaat ons nu te ver om dit geheel te behandelen, maar belangrijk is dat het experiment eind 2013 d.m.v. een tussenevaluatie bekeken wordt en op welke wijze het experiment eventueel wordt voorgezet. Wakker Emmen wil graag van het college weten wat de huidige stand van zaken is met het experiment tot de toegang en hoe en op welke wijze de raad wordt betrokken na eind 2013.
Dat brengt mij bij de Participatiewet en de Emco. Een Participatiewet die niet in 2014 wordt ingevoerd maar 2015.
1. In januari hebben wij een motie ingediend om de groep van 14 een vast contract te verlenen ipv de gehanteerde draaideurconstructie toe te passen. Tijdens het uitstel van de Wwnv zijn er destijds wel weer vaste contracten uitgedeeld en op onze vraag in de commissie van mei of dit door het uitstel van de participatiewet ook een opening kon bieden, antwoordde wethouder Jumelet dat dit besproken zou worden in het bestuur van de EMCO. Onze vraag is, wat heeft dit overleg opgeleverd?
Het tweede punt gaat over de overeenkomst tussen EMCO en DPE. Op 19 maart heeft een meerderheid van deze raad 5 miljoen beschikbaar gesteld als onderdeel van het finale besluit DPE next t.b.h. beplanting en aanleg van het groen door de Emco, middels in besteding. Per brief van 11 juni blijkt dat DPE niet kan voldoen aan deze eis, omdat de specifieke bomen niet door EMCO kunnen worden geleverd. Van de oorspronkelijke 5 miljoen wordt slechts, 750.000 euro in besteed bij EMCO. Wakker Emmen vindt dat hiermee niet wordt voldaan aan het raadsbesluit van maart 2012 en is van mening dat alleen de 750.000 euro beschikbaar dient te komen voor DPE. Wij horen graag hoe het college hier tegen aankijkt.
Voorzitter,
De tekorten in meerjarenperspectief vragen opnieuw om keuzes. Wakker Emmen heeft de afgelopen twee jaar voorstellen gedaan om op een andere wijze bezuinigingen door te voeren, waarbij dit vorig jaarnamens vijf partijen gezamenlijk is gedaan. Dat had betrekking op een aantal onderwerpen en beleidsterreinen. Aangezien een meerderheid van de raad andere keuzes heeft gemaakt dan Wakker Emmen, blijven onze keuzes uit het verleden actueel. De tekorten in meerjarenperspectief, zoals deze zijn geschetst kunnen volgens Wakker Emmen op een aantal terreinen worden gezocht. Ik zal eerst onze oplossingsrichtingen aangeven en daarna onze mening over de denkrichting van het college.
1. Maak gebruik van de kracht en de ideeën die leven in de samenleving. Wakker Emmen is van mening dat gesprekken met maatschappelijke organisaties, verenigingen e.d. kan leiden tot zinvolle ideeën. Een gemeente monitor zoals Wakker Emmen had voorgesteld had nu van nut kunnen zijn.
2. Cultuurbeleid. Wakker Emmen is van mening dat het cultuurbeleid een terrein is waar bezuinigd kan worden. Basisvoorzieningen als CQ en de bibliotheek hebben een grote bijdrage op het gebied van o.a. educatie en dienen wat ons betreft niet als bezuinigingsdoel, maar wij hebben vorig jaar ook al voorstellen gedaan om het aantal voorstellingen beeldende kunst te verminderen, minder uitgaven voor theatervoorstellingen en hier mag gekort worden. Wij willen dit opnieuw onder de aandacht brengen van het college.
3. Ook het Atalanta project moet wat Wakker Emmen betreft een bijdrage leveren. De uitspraak van wethouder Arenda, dat ook het Atalanta project geen heilig huis is, blijft ons dan ook goed bij.
In tijden waar bijna van iedereen een bijdrage wordt gevraagd in tal van bezuinigingsrondes, dient ook het Atalanta project een bijdrage te leveren. Het Atalanta project en met name de financiering kent grote risico’s. Het totale project bedraagt bijna een half miljard en voorzorgsmaatregelen d.m.v. bezuinigingsvoorstellen c.q. versoberingen op te stellen stelt ons beter in staat in te kunnen spelen op het moment dat zich financiële tegenvallers voordoen, maar ook om de keuzes al te verwerken bij de begroting 2014 en geeft de mogelijkheden en onmogelijkheden voor een nieuwe raad. Wij willen het college verzoeken om hiervoor voorstellen uit te werken en dienen hierover dan ook een motie in, die in de lijn ligt met onze vorige ingetrokken motie van januari 2013.
4. Efficiënte en sobere gemeentelijke organisatie. Meer van de samenleving vraagt ook een andere overheid, een efficiëntere en sobere gemeentelijke organisatie. We hebben al een aantal keren bij begrotingsbehandelingen aangegeven dat wij voorstander van een kleinere en efficiëntere overheid zijn. Het in eigen vlees snijden heeft voor dit college en coalitie altijd een vorm van koud watervrees gehad. In 2007 was de ambtelijke bezetting 944 en in 2008 971. In 2012 is volgens het sociaal jaarverslag de formatie bezetting 1084. Vergelijkbare gemeenten o.a. Dordrecht en Ede hebben ondanks een bezetting van rond 800 FTE’s bezuinigingen van 100 en 70 FTE’s doorgevoerd. Gemeenten met respectievelijk 118.000 en 108.000 inwoners. Emmen scoort bovengemiddeld met het aantal FTE’s in relatie tot het aantal inwoners. “Meer van de samenleving, een ander overheid” dient zich ook te vertalen in minder ambtelijke kosten.
5. Er is een goed begin gemaakt met het terug dringen van inhuur derden. De buitensporige bedragen van meer dan 13,6 miljoen euro op jaarbasis is terug gedrongen tot een meer acceptabelere niveau van 4,8 miljoen. Wakker Emmen is van mening dat deze post nog verder terug zou kunnen worden gedrongen door inhuur van derden zoveel mogelijk beperken en varen op eigen kracht. Alleen In bijzondere situaties een beroep doen op inhuur derden.
6. Brede discussie over herijking van ons subsidiebeleid. In totaliteit wordt er door de gemeente Emmen circa 30 miljoen aan subsidies uitgekeerd aan tal van organisaties. Wij willen het college vragen om bij de begrotingsbehandeling te komen met een discussienota voor herijking van ons subsidiebeleid.
Dit zijn voor ons zes grote lijnen waar het geld gevonden moet worden. Wakker Emmen is van mening dat hiermee een groot gedeelte van de bezuinigingsopdracht kan worden uitgevoerd. Over de op het laatste moment gepresenteerde voorstellen van het college het volgende:
1. 5,5 miljoen euro bezuinigen op de ambtelijke formatie en de bedrijfsvoering is een oplossingrichting die op onze steun kan rekenen. Wakker Emmen is zelfs van mening dat er nog meer valt te bezuinigen en daarbij denken wij ook aan posten als externe communicatie, buitenhuis vergaderen, catering etc.
2. Temporiseren en herstructureren van onze leningen. Wakker Emmen kan zich gezien de huidige financiële situatie goed voorstellen om dit uit te voeren, maar willen wij wel graag van het college zien waar de prioritering komt te liggen.
3. Subsidies. In navolging van onze wens om een brede discussie te kunnen voeren over ons subsidiebeleid, kunnen wij de oplossingslijn t.a.v. de subsidies ondersteunen.
4. Rijksbezuinigingen op de WMO betekenen voor Emmen 800.000 minder inkomsten. Het besluit om deze korting niet door te korten, is eindelijk een WMO besluit dat wel bij ons in goede aarde valt. Na de grote bezuinigingen en de wijze waarop de coalitie met de WMO is omgesprongen zou het beschamend zijn om deze korting ook nog eens door te voeren, maar dat terzijde. Voorstellen die in de lijn liggen waar Wakker Emmen zich de afgelopen jaren hard voor gemaakt heeft en waar het college nu ook van overtuigd begint te raken. Al het goede komt langzaam zullen we maar denken
Voorzitter, de keuzes van het college t.a.v. de woonlasten en de voorzieningen kunnen absoluut niet op steun rekenen van Wakker Emmen. De woonlasten zijn ons al jarenlang een doorn in het oog. Onze woonlasten staan niet in verhouding tot onze sociaal-economische positie t.a.v. andere regio’s. Wij vinden de woonlasten te hoog en pleiten voor verlaging. Geen kleine verhoging en discussies over 1,5 of 2,25%, maar minimaal bevriezen van de woonlasten en tot doel hebben de woonlasten te verlagen. Dan het voorstel t.a.v. de voorzieningen. Wakker Emmen hecht veel waarde aan de leefbaarheid in dorpen en wijken en daarbij zijn voorzieningen essentieel. Wakker Emmen wil voorzieningen die voldoen aan kwaliteit en een aanbod dat voor ieder dorp en wijk passend is. De factor krimp en bijvoorbeeld de moeilijke tijden voor het overleven van het winkelbestand in dorpen en wijken moet ons aan het denken zetten. Op gemeentelijk niveau moeten we niet nog eens de spiraal naar beneden voeden, door het voorzieningenniveau te verlagen. De gemeente was gewaarschuwd voor de achtereenvolgende en huidige bezuinigingen en is desondanks grote verplichtingen aangegaan die er zwaar op de begroting drukken en waar voor nu alles en iedereen blijkbaar moet bloeden. Het lijkt erop dat het spenderen van vele miljoenen aan een prestige project nu ten koste gaat van onze voorzieningen. Iets waar Wakker Emmen vanaf het eerste moment voor heeft gewaarschuwd. Onze vraag aan het college is of de genoemde 750.000 euro die voortvloeit uit het nog vast te stellen accommodatiebeleid een extra opgave is.
Tot slot wil ik kort nog even stilstaan bij verkeer en vervoer. We hebben uit de krant kunnen vernemen dat er een verstandig besluit is genomen door de rotonde ter hoogte van Pottendijk intact te laten. Een goed en wijs besluit. In hetzelfde artikel staat dat er overleg is geweest tussen de provincie en het college over o.a. de weg Emmen-Klazienaveen , de N862. Verdubbeling van deze weg is een vurige wens van Wakker Emmen. Sinds de komst van de A37 en de vele rotondes is het voor de doorstroming en bereikbaarheid een vereiste om deze weg in de toekomst te verdubbelen. Wakker Emmen wil graag van de wethouder weten wat het overleg over deze specifieke situatie heeft opgeleverd. In het verleden is in deze raad gesproken over verdubbeling en het maakt zelf onderdeel uit van de structuurvisie. Wakker Emmen wil het college vragen om de verdubbeling een hoge prioriteit te geven.